Frieda Belinfante

werd op 10 mei 1904 in Amsterdam geboren. Ze was de dochter van de Amsterdamse pianist Ari Belinfante en 'maar een meisje', een half-joods meisje. Ze was openlijk lesbisch en werd op zestienjarige leeftijd verliefd op de componiste Henriëtte Bosmans. Met haar woonde ze zeven jaar samen, ook als Bosmans tijdelijk heren-vrienden had. Zelf was Belinfante, celliste, enige jaren getrouwd met de fluitist Jo Veldkamp, die ook dirigeerde maar daarin niet uitblonk. Frieda was wel goed in directie. Na een opleiding bij Herrmann Scherchen won ze bij het Orchestre de la Suisse-Romande in Montreux een dirigentenconcours. Zij trad in 1937 in het Concertgebouw op met studentenorkest J. Pzn. Sweelinck en het damesorkest Aedon; het was het moment dat de buitenwereld haar ontdekte. In de late jaren '30 richtte zij in Amsterdam 'Het Klein Orkest' op, een kamerorkest dat twee succesvolle concertseizoenen beleefde.

Frieda Belinfante (Bron: www.xs4all.nl/~kmlink/06films/02frieda/contentfrieda.htm)

Oorlog
Belinfante weigerde lid te worden van de nazi-Kulturkammer en hief haar orkest aan het begin van de oorlog weer op. Ze sloot zich aan bij het kunstenaarsverzet. Ze kleedde zich zo nodig als man. Met Willem Sandberg, Gerrit van der Veen en Willem Arondeus beraamde ze de aanslag op het Amsterdamse bevolkingsregister (27 maart 1943 – zie Sjoerd Bakker).
In een filmpje van de expositie 'Wie kan ik nog vertrouwen' van Klaus Müller, vertelt Frieda dat Sandberg haar een keer om geld vroeg. Omdat ze nogal wat rijke mensen kende, richtte zij zich tot Heineken. Deze zei haar niet te kunnen helpen, aangezien de geldstroom helemaal door de Duitsers werd gecontroleerd. Frieda bood aan haar kostbare cello aan Heineken te verkopen; zij kon het instrument toch niet meer gebruiken. Hij vond dit een schitterend plan en zo kon de controle worden omzeild.

Zwitserland, Californië
Frieda vluchtte na de aanslag op avontuurlijke wijze naar Zwitserland, Montreux, waar ze terecht kwam tussen 160 andere Nederlandse joden. Juist daar voelde ze zich een beroddelde outcast.
Terug in Nederland, waar de ontvangst zoals in veel gevallen ‘kil’ was, besloot ze in 1947 te emigreren. Ze werkte in Hollywood in een van de grote studio-orkesten en met een groep Hollywood musici formeerde ze in Orange County een professioneel symfonieorkest. Ze was 'de eerste vrouw ter wereld die de vaste dirigente was van een professioneel orkest'. Het Los Angeles Philharmonic Orchestra duldde echter geen concurrentie meer. Daarnaast raakte Frida Belinfante in opspraak door haar persoonlijke levensstijl. Op latere leeftijd gaf ze muziekles aan honderden leerlingen.
Ze stierf op 26 april 1995, in Santa Fe, New Mexico.

Documentaire
In 1998 en 2004 vertoonde de NPS de film ‘...maar ik was een meisje’ van regisseuse Toni Boumans. Hierin vertelt Frieda haar levensverhaal. Haar oudere zus Renee, oud leerlingen en vriendinnen vullen haar verhaal aan. De spaarzame opnamen die er bestaan van Frieda als celliste, en als dirigente van haar 'Orange County Philharmonic Orchestra' zijn in de film te horen.

Internetbronnen:
www.westerbork.nl
http://www.nrc.nl/W2/Nieuws/1998/11/23/Rtv/03.html (door Kasper Jansen)
http://elswhere.org/archief/2004_07.html
http://sites.nps.nl/jerome/index.cfm/site/uurvandewolf
http://www.kuleuven.ac.be/archief/studgen/nbr/2002_2/2002nb2web.pdf (over Sweelinck en Aedon)